Harabelerin Sessiz Hakimiyeti

Bir kente değer katan tarihten gelen derin izleri ve yaşanmışlıklarıdır.

İlçemiz Gözeneler Mevkiinde bulunan Epiphaneia kentinin kalıntıları yaklaşık 150 hektarlık bir alanda yer almaktadır. Kentin adı erken dönem yayınlarda İssos harabeleri olarak da geçmektedir.

Çağlar boyunca mağaralardan görkemli saraylara, dikilitaşlardan tapınaklara, manastırlardan medreselere, tarihsel süreklilik içinde şekillenen birçok yapı, günümüzde ihtişamını kaybetmiş ve harabelere dönüşmüştür. Ancak yıkıntı ve yokluk içinde dahi, hâkimiyetlerini devam ettirmektedirler.

İssos Savaşı ve Büyük İskender'in MÖ 333'te Pers kralı III. Darius'u mağlup etmesiyle bilinen İssos’un da içinde bulunduğu Epiphaneia, Roma ticaret yolları haritasında işaretlenen önemli bir ipek-baharat yoludur. Kendi limanı ile deniz ticaretinde de önemli bir rol üstenmiştir. Luwice’de ismi "Ary-ka-wanda” ile “Yüksek kayalığın yanındaki yer” anlamına gelen Arykanda’nın tarihi MÖ 3. bin başlarına kadar uzanır. Likya Bölgesi’nin MÖ 3. yüzyılda Ptolemaiosların hakimiyetine girmesiyle, sedir ticareti yapan kent ekonomik olarak da güçlenmiştir. İsmi “zeytin/zeytin ağacı” anlamına gelen Elaia, özellikle Hellenistik Dönemde en parlak günlerini yaşamış, Pergamon'un savaş ve ticaret limanı olarak büyük bir ün kazanmıştır. Orta Çağın en büyük imparatorluklarından biri olan Bizans İmparatorluğu, 1100 yıllık varlığı boyunca birçok anıtsal yapı inşa etmiştir. Konstantinopolis'in ilk büyük manastırlarından biri olan Studios Manastırı bu yapılar arasında önemli bir örnektir. Orta Çağ Türk-İslâm medeniyetinde bilimin mekânı, medresedir. Türkiye Selçukluları döneminde felsefe alanındaki çalışmalara ev sahipliği yapan ihtisas medreselerinden biri Şahabîyye-i Kübra Medresesi'dir.

Kaynak : Aktüel Arkeoloji Dergisi