SİYASET VE ÜNLÜLER

#CEBEL-İ BEREKET VE CUMHURİYET DÖNEMİ ERZİN’Lİ MİLLETVEKİLLERİMİZ

II. Meşrutiyetten itibaren Cebel-i Bereket ile Türkiye Cumhuriyeti döneminde Erzin’den parlementoya giren Milletvekillerimizin listesi aşağıda gösterilmiştir.

II. Meşrutiyet Dönemi I. Dönem Cebel-i Bereket Milletvekilleri (1908)(234)

  • Mehmet Reşit Bey (17.12.1908-18.1.1912)
  • Hasan Sezai Bey

I.dönem Cebel-i Bereket Milletvekillerimiz: (23.4.1920-10.8.1923)(235)

  • Mehmet İhsan Bey (Eryavuz)( 1877-1947) II. Ve III. Dönemlerde de seçilmiştir)
  • Mustafa Faik Bey (Öztrak)(1882-1951) II. Ve VIII. Dönemlerde Tekirdağ milletvekili olmuştur.
  • Rasim Celalettin Bey (1874-1933) II.dönemde Ertuğrul, III. dönemde Bilecik, IV ve V.dönemlerde de Kütahya Milletvekili olmuştur.

II. dönem Cebel-i Bereket Milletvekilleri (1923-1927)(236)

  • Mehmeh İhsan Eryavuz
  • Hüseyin Avni Bey / Paşa (Zaimler) II. Dönemde de seçildi.

III. dönem Cebel-i Bereket milletvekilleri ( 26.6.1927- 24.4.1931)(237)

  • Ali Rıza (Bebe) I. Dönem İstanbul milletvekili idi.
  • Abdüllatif Naci Eldeniz Paşa / General (1875-1948) IV. Dönem Cebel-i Bereket, V-VI ve VII. Dönemde Seyhan’dan (Adana) Milletvekili seçildi.
  • Mehmet İhsan (Eryavuz: 1877-1947)
  • Mehmet Sabri toprak
  • Hüseyin Avni Zaimler. I. dönemde Saruhan Milletvekili olmuştur.

IV .dönem Cebel-i Bereket Milletvekilleri (1931-1935)(238)

  • Abdullah Naci Paşa (Eldeniz)
  • Hasan Basri Bey (Demir: 1899-21.1.1980)
  • İbrahim Hakkı Bey (Mete:1876-14.2.1942) V,VI, XI ve XV. dönemlerde Seyhan (Adana) Milletvekilliği yaptı.

Cumhuriyet Dönemi Erzin Milletvekilleri

  • Mehmet dönen.CHP den 1991 yılında Hatay’dan Milletvekili seçildi. 28.7.1994 tarihinde Sanayi ve Ticaret Bakanı oldu.
  • İbrahim Ertan Yülek. Refah Partisi’nden 1995 yılında Adana Milletvekili seçildi.

#ERZİN’Lİ VALİLER

(239)

  • Nazım Başlamışlı 1916 yılında Başlamışta doğdu. Çankırı (1958) ve Çorum (1966) valiliği yaptı.
  • Abidin Çoşkun 1932 yılında Başlamış’ta doğdu. Sinop (1978) valiliği yaptı.

#ERZİN’Lİ AKADEMİSYENLER

  • Prof.Dr. Reşit Erzin (Yıldız Üniversitesi Devlet Konservatuarı Viyolonsel Bölüm Başkanı.
  • Prof.Dr. Şükrü Hazım Emiroğlu ( 9 Eylül Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi
  • Prof.Dr. Gökalp Mülayim (9 Eylül Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi. Tarım Bakanı oldu
  • Prof.Dr Nihat Bozcuk (Hacettepe Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Tıbbi Genetik Bilimi Öğretim Üyesi.
  • Prof.Dr. Bünyamin Işıkoğlu (Diyarbakır Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi)
  • Prof.Dr. Cahit Baltacıoğlu (İstanbul Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi)
  • Prof.Dr. Adnan Görür (Niğde Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi)
  • Prof.Dr. Mehmet Özmen (Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi)
  • Recep Kılıç (Ankara Spor Akademisi Öğretim Görevlisi).1987 yılı Kırkpınar Baş Pehlivanı oldu.

#DİĞER ÜNLÜLER

  • Dr. Niyazi Erzin .Sağlık Bakanlığı Hıfzısıhha Enstitüsü Müdürlüğü yaptı.(241)
  • Yusuf Ziya Erzin Devlet Deniz Yolları Umum Müdürü oldu. Ayrıca TC Ziraat Bankası Meclis İdare Reisliği yaptı.(242)
  • Makbule Eldeniz ( Cebel-i Bereket Milletvekili Ali Naci Eldeniz’in eşi) Ankara Belediye Meclisi üyeliğine seçilen ilk kadınlardandır.(243)

Halk ozanları arasında en ünlü olanı Dadaloğlu’dur. Türkmen’lerin Avşar boyundan olan Dadaloğlu, Amanos Dağları ile bütünleşerek Erzin, Payas, Adana ve Kozan yöresinde yiğitliği haykıran bir aşıktı.(244)

Erzin yöresinde onu (Dadaloğlu'nu) tanıtan en ünlü dizeleri :

#Severim Kıratı Bir De Güzeli

Şu yalan dünyaya geldim geleli
Severim kıratı bir de güzeli
Değip on beşime kendim bileli
Severim kıratı bir de güzeli

Atın beli ince boynu uzunu
Kuru suratlısı elma gözünü
Kızın iplik iplik süt beyazını
Severim kıratı bir de güzeli

Atın höyük sağrı kalkan döşlüsü
Kalem kulaklısı çekiç başlısı
Güzelin dal boylu samur saçlısı
Severim kıratı bir de güzeli

At koşu tutmalı çıktığın zaman
Yalı kaval gibi yıktığı zaman
At dört kız on beşe yettiği zaman
Severim kıratı bir de güzeli

Dadaloğlu'm hile yoktur işimde
Yiğit olan yiğit görür düşünde
At dördünde güzel on beş yaşında
Severim kıratı bir de güzeli

Aşiret soyundan gelen Dadaloğlu iyi bir atın bütün özelliğini, bir genç kızın güzelliği ile eş değer bularak atı dört, genç kızında 15 inde insanı büyülediğini anlatmaktadır. Geçmiş yıllarda ünlü ozanları hayat öyküleri ve şiirleri ile anlatan, hatta saz çalarak onları dile getiren halk aşıkları vardı. Bu aşıklar özellikle Ramazan Ayı boyunca kahvelerde veya düğün geceleri evlerde ünlü ozanları anlatırlardı. (Tipik örnekler arasında: Mustafalı Mahallesi sakinlerinden Lorke lakaplı Mehmet Battal ile Gambır lakaplı Tahsin bey)

Erzin’li halk aşığı ve ozanları arasında Palalı Ali de ünlülerdendi. (245) Bu ozanın "Türkmen Kızı" türküsünden bir beyitinde;

Türkmen Kızı
Yolu yoluma uğradı
Önüme şeker doğradı
Ben söylerken o ağladı
Dilleri Türkmen kızının.

Yine aynı ozanın "Öküz" isimli ağıdı, fakirliği ve II. Dünya Savaşı’nın zorluklarını dile getirir.

Öküz
Öküz hastamısın kaldırmıyon başını
Sırtına çalarım çayın taşını
Sen bilmiyonmu seferberlik işini(246)
Yarın bayram derler belki gelinmez.

Öküz her ne desem kabahat bende
Vermiyom yemini de koşuyom günde
Bir dalavere ile iletsen bunu da
Yarın bayram derler belki gelinmez.

Öküz buna dersen de körhan’ın dağı
Öküz çok söyletme içerim ağı
Bunda da darıltırsak İbrahim beyi
Parada kalmadı öküz alacak.

Bölgenin anonim türküleri ve ağıtları da günümüze kadar dilden dile ulaştırılmıştır. Erzin-Osmaniye arasındaki eski asfalt yolun Karaçam-Kısık Boğazı mevkiine yakın bir yerinde bulunan ulu bir Mazı’ya (Meşe) söylenen bir ağıdı buraya aktaralım.

Kekilli Mazı
Vatanını dersen bir ova yazı
Elleri kınalı sürmeli gözü
Erzin kazasının gelini kızı
Altına sahraya geldimi mazı

Etrafına ekinini ekmişler
Ateş vurup bacağını yakmışlar
Dibine de kral gülün (Akasya) dikmişler
Dünya muradına erdin mi mazı

Vatanın dersen de ulu yol üstü
Var mıydı mevlânın sana da kastı
Allah mı emretti kulu mu kesti
Azrail canını aldı mı mazı

Yine “Dana” isimli dizelerde bölgenin sevilen koşmaları arasındadır.

Dana
Dereden dana höğürdü
Çıktım seyirdi seyirdi
Döktüm bir gülek yoğurdu
Gütmem danayı danayı

Evimizin önü diken
Dana durmaz çarık dikem
Dananın sahibin nidem
Gütmem danayı danayı. (247)

KAYNAKLAR :

  1. Türk Parlemento Tarihi. I ve II.Meşrutiyet.C:II TBMM Vakfı Yayını:15 714s.
  2. Türk Parlemento Tarihi. Milli Mücadelede ve TBMM. I Dönem (1919-1923) C:III.TBMM Vakfı Yayını:6. 1050s.
  3. Türk Parlemento Tarihi. TBMM II.Dönem. (1923-1927) C:III. TBMM Vakfı Yayınları:3 821s.
  4. Türk Parlemento Tarihi. TBMM III Dönem. (1927-1931) C:III. TBBMVakfı Yayınları:10 676s.
  5. Türk Parlemento Tarihi. TBMM IV. Dönem. (1931-1935) C:II. TBMM Vakfı Yayınları:12. 655s.
  6. Ali Çankaya. Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (Mülkiye Şeref Kitabı) C:V ve VI. Ankara 1968-69 ve 1969-70. Mars Matbaası. 3195 ve 4111 s.
  7. Günümüz Türkiyesinde Kim Kimdir. (1989) İstanbul 1989. 699s.
  8. Ulus Gazetesi 22.9.1945
  9. Ulus Gazetesi 19.9.1945
  10. Hakimiyet-i Milliye Gazetesi. 28.9.1930
  11. Cahit Öztelli. Üç Kahraman Şair. Köroğlu, Dadaloğlu,Kuloğlu. İstanbul 1974. Milliyet Yayın Ltd.Şti. 372s.
  12. Veysel Ağırgan. 5.4.1917-14.11.1998
  13. Veysel Ağırgan. 5.4.1917-14.11.1998
  14. Veysel Ağırgan. 5.4.1917-14.11.1998
Yazar : Mehmet Ağırgan

Telif Hakkı 2021. Tüm Hakları Saklıdır.